ประวัติความเป็นมา

ในวโรกาสครบรอบ 100 ปี แห่งวันพระบรมราชสมภพของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปก พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันที่ 8 พฤศจิกายน 2536

ศาสตราจารย์มารุต บุนนาค ประธานรัฐสภาในขณะนั้นได้แต่งตั้งคณะกรรมการศึกษาความเป็นไปได้ในการจัดตั้งสถาบันพัฒนาประชาธิปไตยเพื่อเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว จนในที่สุดได้มีการจัดตั้ง “สถาบันพระปกเกล้า” ซึ่งได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ให้เชิญพระนามพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นชื่อสถาบันและใช้ชื่อภาษาอังกฤษว่า “King Prajadhipok’s Institute” และมีคณะกรรมการสถาบันพระปกเกล้า และคณะกรรมการวิชาการสถาบันพระปกเกล้าเป็นผู้ดูแล

             ต่อมาในวันที่ 6 มิถุนายน 2540 นายวันมูหะมัดนอร์ มะทา ประธานรัฐสภา ได้แต่งตั้งคณะกรรมการจัดทำร่างพระราชบัญญัติสถาบันพระปกเกล้า เพื่อดำเนินการยกร่างพระราชบัญญัติสถาบันพระปกเกล้า ตามหลักการที่คณะกรรมการสถาบันพระปกเกล้าให้ความเห็นชอบ และร่างพระราชบัญญัติดังกล่าว ได้ผ่านความเห็นชอบจากที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎร เมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม 2541 ตามที่วุฒิสภาแก้ไขเพิ่มเติม และนำขึ้นทูลเกล้าฯ ลงพระปรมาภิไธยประกาศใช้เป็นกฎหมายในราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 4 กันยายน 2541 จึงมีผลให้สถาบันพระปกเกล้า มีฐานะเป็นนิติบุคคลอยู่ในการกำกับดูแลของประธานรัฐสภา นับตั้งแต่วันที่ 5 กันยายน 2541 เป็นต้นมา โดยมีนายวันมูหะมัดนอร์ มะทา ประธานรัฐสภา เป็นประธานสภาสถาบันพระปกเกล้าคนแรก และมีศาสตราจารย์ ดร. บวรศักดิ์ อุวรรณโณ เป็นเลขาธิการสถาบันพระปกเกล้าคนแรก (5 มกราคม 2542 – 4 มกราคม 2546) ศาสตราจารย์พิเศษนรนิติ เศรษฐบุตร ดำรงตำแหน่งเลขาธิการสถาบันพระปกเกล้าลำดับที่สอง (5 กุมภาพันธ์ 2546 - 15 พฤศจิกายน 2549) และเมื่อวันที่ 22 ธันวาคม 2549 ศาสตราจารย์ ดร. บวรศักดิ์ อุวรรณโณ ดำรงตำแหน่งเลขาธิการสถาบันพระปกเกล้าลำดับที่สาม (22ธันวาคม 2549 - 19 ธันวาคม 2557) ศาสตราจารย์ วุฒิสาร ตันไชย ดำรงตำแหน่งเลขาธิการสถาบันพระปกเกล้าลำดับที่สี่ (22 ธันวาคม 2557 - 21 ธันวาคม 2565) และเมื่อวันที่ 22 ธันวาคม 2565 นายวิทวัส ชัยภาคภูมิ ดำรงตำแหน่งเลขาธิการสถาบันพระปกเกล้าจนถึงปัจจุบัน